Verevening bij echtscheiding: wel of geen gegarandeerde aanspraken?
Geplaatst op: 15-12-2022, 09:40:14
De discussie over gegarandeerde uitkeringen en het afstorten van in eigen beheer opgebouwd pensioen is er een die vaak terugkomt. Het is in dat soort gevallen verstandig heel specifiek vast te leggen wat partijen nu precies bedoelen.
In deze bijdrage zal ik ingaan op het afstorten van, in verband met echtscheiding, verevende pensioenaanspraken bij een verzekeraar. In de uitspraak van hof Den Haag (ECLI:NL:GHDHA:2021:2879) ging het naast de vraag of sprake was van conversie ook om de vraag of al dan niet sprake was van gegarandeerde uitkeringen.
Pensioen in eigen beheer
In deze echtscheidingscasus is het volledige door de vrouw in eigen beheer opgebouwde pensioen afgestort naar een commerciële verzekeraar, te weten Zwitserleven. Het betreft het pensioen van de man en vrouw gezamenlijk. In de offerte staat dat het verzekerd kapitaal ƒ 540.000 is en dat het om een koopsom met winstdeling vanaf aanvang gaat. De koopsom bedraagt ƒ 315.775, -.
Man en vrouw hebben deze offerte geaccepteerd. In 2000 zijn zij beide vervolgens schriftelijk akkoord gegaan met de overdracht van het pensioen van Zwitserleven naar Royal & Sun Alliance Levensverzekering N.V (in 2002 overgenomen door Avéro Achmea). Bij de overdracht is ook de (vereveningsgerechtigde) man “expliciet akkoord gegaan met het feit dat zijn aanspraken eveneens worden overgedragen”.
Anno 2019 blijkt uiteraard dat van de gestorte koopsom bij lange na niet de helft van de tijdens het huwelijk opgebouwde aanspraak op ouderdomspensioen kan worden aangekocht. De marktrente waartegen van het expirerende kapitaal een uitkering moet worden aangekocht is immers beduidend lager dan de rekenrente waar men in 1998 vanuit is gegaan.
De vraag is dan natuurlijk: wat nu? Moet de vrouw alsnog bijstorten? Of krijgt de man gewoon minder pensioen?
Gegarandeerde uitkering?
Wat de man betreft is het duidelijk: hij vindt dat hij recht heeft op 50% van het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen inclusief overbruggingspensioen, alsmede de hoogte van het bijzonder partnerpensioen. Deze stelling is echter volgens zowel rechtbank Rotterdam als hof Den Haag onvoldoende onderbouwd. In het echtscheidingsconvenant staat immers niet dat een pensioenuitkering met een bepaalde hoogte wordt gegarandeerd. In het convenant staat slechts dat afstorting zal plaatsvinden naar een commerciële verzekeraar. Vervolgens is er een kapitaal verzekerd en geen uitkering.
Nu was er in dit specifieke geval volgens de pensioenbrief sprake van een streefregeling in eigen beheer. Deze biedt geen gegarandeerde pensioenaanspraak. Dit heeft de man ook al meermalen erkend. En mocht het toch de bedoeling zijn geweest om een gegarandeerde uitkering overeen te komen, dan heeft de man zijn recht om zich daarop te beroepen verwerkt door voor akkoord te tekenen bij de afstortingen naar Zwitserleven en de latere overdracht naar Royal & Sun Alliance, zo oordeelt de rechter.
Ondeskundig en onervaren
Ook specifiek voor deze casus is dat de vrouw er net zoveel last van heeft als de man. Zij kan immers ook bij lange na niet de beoogde pensioenuitkering aankopen met haar verzekerde kapitaal. Misschien was het destijds gekozen pensioenproduct bij Zwitserleven niet het best denkbare. En wellicht was de daaropvolgende overdracht naar Royal & Sun Alliance ook niet zo’n goed idee. Mevrouw heeft daarover ter comparitie verklaard: “Ik laat mij ook gewoon adviseren, ik heb ook geen verstand van pensioenen. De ervaring leert ook wel dat elke nieuwe pensioenadviseur aangeeft dat het anders en beter kan. Het is nooit de bedoeling geweest om iemand te benadelen.”
Door de afstorting van het destijds berekende bedrag van NLG 315.775, - heeft de vrouw echter volledig voldaan aan haar verplichtingen met betrekking tot het pensioen in eigen beheer. De man heeft dan ook geen enkele aanspraak meer jegens haar en haar BV met betrekking tot de uitvoering van de overeenkomst in het echtscheidingsconvenant met betrekking tot het pensioen. Naar het oordeel van het hof heeft de rechtbank op goede gronden de vorderingen van de man afgewezen.
Conclusie
De discussie over gegarandeerde uitkeringen en het afstorten van in eigen beheer opgebouwd pensioen is er een die vaak terugkomt. In deze casus betrof het een streefregeling in eigen beheer (wat dat dan ook precies geweest zou mogen zijn). In de meeste gevallen zal er echter bij de pensioenopbouw in eigen beheer sprake zijn geweest van een eindloonregeling. Alsdan zou het zomaar afstorten van een koopsom in een kapitaalverzekering met pensioenclausule natuurlijk niet helemaal de lading dekken. Het is in dat soort gevallen dan ook verstandig iets specifieker vast te leggen wat partijen nu precies bedoelen. Immers, de helft van de gegarandeerde pensioenaanspraken is echt iets heel anders dan de helft van het verzekerde kapitaal. Dat heeft deze zaak maar weer eens bewezen!
Bron: bijdrage van Drs. David M. Wildemans MPLA CCFP op www.accountancyvanmorgen van 15 december 2022